Τα υπέρ και τα κατά του Διαδικτύου

του Δημήτρη Χαραλάμπους 

Το Διαδίκτυο είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο υπολογιστών συνδεδεμένων μεταξύ τους. Στην ουσία είναι ένα δυνατό εργαλείο στα χέρια μας, που όμως αν δεν το χρησιμοποιούμε σωστά μπορεί να κρύβει κινδύνους. Η πρόκληση στο Διαδίκτυο είναι να μπορούμε να αναγνωρίζουμε πιθανούς κινδύνους, να γνωρίζουμε τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης των κινδύνων και να έχουμε επιλογές για αποφυγή τους και τερματισμό τους, δηλαδή να γνωρίζουμε πως να το χειριστούμε σωστά.

Τα πλεονεκτήματα του διαδικτύου είναι πολλά και έχουν άμεση επίδραση στην καθημερινότητα μας. Στο διαδίκτυο μπορούμε να βρούμε τα πάντα και να κάνουμε ότι μπορούμε να φανταστούμε. Με τις υπηρεσίες που μας παρέχει, μπορούμε να ακούσουμε και να κατεβάσουμε την αγαπήμενη μας μουσική και τα ολοκαίνουρια τραγούδια. Επιπλέον μπορούμε να παρακολουθήσουμε βίντεο για διασκέδαση ή για πληροφόρηση, μπορούμε να ενημερωθούμε για το τι συμβαίνει γύρω μας, με την πληθώρα διαδικτυακών εφημεριδών και ιστοχώρων. Παράλληλα το διαδίκτυο μας δίνει την δυνατότητα να αναζητήσουμε ότι πληροφορία θέλουμε και να βρούμε αυτό που ψάχνουμε μέσω των ηλεκτρονικών εγκυκλοπαιδειών και παρόμοιων ιστοσελίδων. Επιπρόσθετα είναι ένα μέσο κοινωνικοποίησης και επικοινωνίας, αφού μπορούμε να βρούμε τους φίλους μας στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, να μοιραστούμε τις φωτογραφίες μας και να συνομιλήσουμε. Σήμερα όλα γίνονται ηλεκτρονικά οι επιστολές και τα ταχυδρομία έχασαν την ισχύ τους, μιας και αντικαταστάθηκαν από την ηλεκτρονική αλληλογραφία (e-mail) όπου μπορούμε να επικοινωνήσουμε με κάποιον σε όποιο μέρος του πλανήτη και να βρίσκεται με μηδενική χρέωση. Σημαντική βοήθεια είναι και τα προγράμματα διαδραστικής επικοινωνίας όπως το Skype για παράδειγμα όπου μπορούν δύο ή και περισσότερα άτομα να συνομιλήσουν σε κλήση ή και βιντεοκλήση, δηλαδή να βλέπουν ο ένας τον άλλον και πάλι δωρεάν.

Ακόμα ένα μεγάλο καλό του διαδικτύου είναι η μείωση που προκάλεσε στη γραφειοκράτια και η μείωση στις ουρές στις τράπεζες και όπου αλλού έχουμε να πληρώσουμε λογαριασμούς. Μέσω του διαδικτύου μπορούμε να δούμε ηλεκτρονικά τους λογαριασμούς μας και να τους πληρώσουμε χωρίς καθυστέρηση με μόνο μερικά κλικ σε ιστοσελίδες όπως η JCC Smart. Επίσης μπορούμε να ανανεώσουμε την άδεια κυκλοφορίας του αυτοκινητού μας, χωρίς τον παραμικρό κόπο και δυσκολία. Ίσως ένα από τα μεγαλύτερα προταιρήματα του διαδικτύου είναι η ύπαρξη ηλεκτρονικών καταστημάτων, στα οποία μπορούμε να δούμε φωτογραφίες και να διαβάσουμε κριτικές ενός προϊόντος που ενδιαφερόμαστε να αγοράσουμε, να το παραγγείλουμε και μετά από λίγες μέρες να το βρούμε έτσι απλά στο κατώφλι του σπιτιού να μας περιμένει. Επίσης η τεχνολογία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος και στον τομέα της εκπαίδευσης αφού πλέον κυριαρχούν τα ψηφιακά βιβλία και τα ηλεκτρονικά μέσα εκπαιδεύσης π.χ. ένα πρόγραμμα με μαθήματα για την εκμάθηση ξένης γλώσσας ή ένα ηλεκτρονικό προσχολικό ή σχολικό βοήθημα.

Τα μέσα για να συνδεθούμε στο διαδικτύο είναι πολλά, μερικά από αυτά είναι ευρέως γνώστα και ως έξυπνες συσκευές. Δηλαδή δεν είναι απαραίτητο πλέον να διαθέτουμε έναν φορητό ή και σταθερό υπολογιστή, αν δεν τον χρειαζόμαστε, για να συνδεθούμε και να κάνουμε αυτό που θέλουμε. Στις μέρες μας μπορούμε απλά με μερικά αγγίγματα στην οθόνη του κινητού μας να διαβάσουμε τα ηλεκτρονικά μηνύματα μας και να απαντήσουμε, να ενημερωθούμε για τον καιρό και να κάνουμε πράγματα για τα οποία παλαιότερα ήταν ικανός μόνο ο υπολογιστής να κάνει. Επίσης υπάρχουν οι ταμπλέτες που αντικαθιστούν τους φορητούς υπολογιστές αφού είναι φθήνοτερες και παρέχουν περίπου τις ίδιες δυνατότητες στον χρήστη, για παράδειγμα αν κάποιος είναι λογιστής μπορεί να δημιουργήσει και να εκτυπώσει τα υπολογιστικά φύλλα και τις γραφικές του παραστάσεις μόνο με την χρήση της ταμπλέτας. Ούτε ένας μαθήτης χρειάζεται υπολογιστή για να παίξει παιχνίδια ή να κάνει τις εργασίες του, αφού μπορεί να βολευτεί και με τις εφαρμογές της ταμπλέτας και του κινητού του. Άλλες συσκευές οι οποίες επιτρέπουν την σύνδεση στο διαδίκτυο είναι οι «έξυπνες» τηλεοράσεις, οι φωτογραφικές μηχανές, οι ψηφιακές κορνίζες, τα MP3 Players καθώς και τα αυτοκίνητα.

Όμως πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όσων αφορά το διαδίκτυο γιατί υπάρχουν πολλές παγίδες και κινδύνοι. Ένας σημαντικός κίνδυνος είναι το ακατάλληλο περιεχόμενο που μπορεί να δει όποιοσδηποτε χρήστης του διαδικτύου –ανεξαρτήτως ηλικίας– και που μερικές φορές εμφανίζεται υπό τη μορφή διαφήμισης σε κάποιες ιστοσελίδες. Επίσης πρέπει να είμαστε καχύποπτοι για μια πηγή ή ένα γεγονός που διαβάζουμε στο διαδίκτυο και να το συγκρίνουμε με άλλες πηγές πριν καταλήξουμε ότι είναι αληθές, διότι στο διαδίκτυο υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να συναντήσουμε ψεύτικες δηλώσεις για παράδειγμα τον θάνατο ενός πασίγνωστου ηθοποιού μόνο και μόνο για να ανεβεί η ακροαματικότητα της σελίδας τους.

Ένα άλλο πρόβλημα του διαδικτύου είναι τα ανεπιθύμητα μηνύματα, ο εκφοβισμός, η παρενόχληση και η αποπλάνηση. Γι’αυτό όταν διατηρούμε ένα προφίλ σε μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, πρέπει να μην βάζουμε στη λίστα φίλων μας αγνώστους και να μην απαντούμε σε ηλεκτρονικά μηνύματα που έχουν άγνωστο αποστολέα. Ακόμα και αν συμβεί αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μοιραζόμαστε τα προσωπικά μας δεδομένα και εννοείται να μην κλείνουμε ποτέ ραντεβού με καποιόν που γνωρίσαμε διαδικτυακά γιατί μπορεί πίσω από την οθόνη να είναι ένας απατεώνας που έχει σκοπό να μας κάνει κακό. Σε περίπτωση εκφοβιστικού μηνύματος ή παρενόχλησης συμπεριλαμβανομένου κακόβουλα σχόλια για την εμφάνιση μας, πρέπει να απευθυνόμαστε στους ειδικούς για την καταπολέμηση ηλεκτρονικού εγκλήματος.

Καλό θα ήταν επίσης να αποφεύγουμε ιστοσελίδες οι οποίες δεν είναι ασφαλείς και εγκεκριμένες και να ελέγχουμε πάντα το όνομα τομέα (domain name) της ιστοσελίδας, διότι μπορεί εμφανισιακά να είναι ταυτόσημη με την επίσημη ιστοσελίδα μιας διαδικτυακής τράπεζας όπως η PayPal με σκοπό την υποκλοπή των στοιχείων της πιστοτικής μας κάρτας ή άλλων δεδομένων για ανάρμοστη χρήση.

Οι ιοί είναι μάλλον κάτι που όλοι έχουμε ακούσει. Στην ουσία η ιοί είναι ένα κακόβουλο λογισμικό το οποίο είτε αντιγράφει αυτά που γράφουμε και τα στέλλει στο δημιουργό του ιού, είτε αλλοιώνει τα αρχεία που είναι αποθηκευμένα στον υπολογιστή μας, είτε τον καθυστερεί. Σύμφωνα με αυτά πρέπει να έχουμε εγκατεστημένο ένα αντιικό πρόγραμμα και τείχος προστασίας (firewall), τα οποία ενημερώνουμε τακτικά ώστε ο υπολογιστής μας να είναι ασφαλής. Ας μην ξεχνάμε ότι δεν πρέπει να επισκεπτόμαστε απερίσκεπτα τυχαίες ιστοσελίδες και ούτε να ανοίγουμε συννημένα αρχεία που λάβαμε στο ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο.

Κλείνοντας, θα ήθελα να θυμίσω ότι το διαδικτύο είναι ένα υπέροχο εργαλείο με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιείται για καλό σκοπό και από άτομα τα οποία είναι καχύποπτα και μπορούν να προβλέψουν τον κίνδυνο.